Nông nghiệp là ngành kinh tế quan trọng nhất của Việt Nam, đóng góp đáng kể vào GDP và cung cấp lương thực cho dân số đông đảo của đất nước. Với mục tiêu phát triển bền vững và hiệu quả, các nhà nông học và nông dân đã áp dụng nhiều phương pháp mới trong sản xuất nông nghiệp, trong đó có việc sử dụng acid humic (AH) trong trồng trọt.
AH là một hợp chất hữu cơ được hình thành từ sự phân hủy của chất hữu cơ trong đất. Nó đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện độ phì nhiêu, tăng năng suất cây trồng và bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, để sử dụng AH hiệu quả và an toàn, cần lưu ý một số điểm quan trọng sau đây.
1. Hiểu rõ bản chất và tác dụng của AH
a. Bản chất của AH
Acid humic là một hợp chất hữu cơ phức tạp, có cấu trúc phân tử lớn, gồm nhiều nhóm chức năng khác nhau. Nó được hình thành từ sự phân hủy của chất hữu cơ thực vật và động vật dưới tác động của vi sinh vật trong đất. AH có nhiều dạng tồn tại khác nhau, tùy thuộc vào nguồn gốc, điều kiện hình thành và phương pháp chiết xuất.
Một số dạng AH thông dụng bao gồm:
- Acid humic fulvic (AHF): là loại AH có kích thước phân tử nhỏ nhất, có khả năng thẩm thấu và di chuyển trong đất tốt hơn các dạng khác.
- Acid humic humin (AHH): kích thước phân tử lớn hơn AHF, có tính ổn định cao và giúp cải thiện cấu trúc đất.
- Acid humic chelate (AHC): có khả năng hòa tan các chất dinh dưỡng và tạo thành phức chất dễ hấp thụ cho cây trồng.
b. Tác dụng của AH
- Cải thiện tính chất lý học của đất: AH giúp đất tơi xốp, tăng khả năng giữ nước và thông khí, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của bộ rễ cây.
- Cải thiện tính chất hóa học của đất: AH tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động của vi sinh vật trong đất, tăng cường khả năng phân giải chất dinh dưỡng, giải phóng dinh dưỡng cho cây hấp thu.
- Tăng cường khả năng hấp thụ dinh dưỡng của cây: AH giúp đất giữ lại các chất dinh dưỡng, ngăn ngừa chúng bị rửa trôi khỏi đất, đồng thời giúp cây dễ dàng hấp thu dinh dưỡng.
- Tăng cường sức đề kháng của cây trồng: AH giúp cây trồng chống chịu tốt hơn với các điều kiện bất lợi như hạn hán, ngập úng, sâu bệnh và các điều kiện bất lợi khác.
2. Lựa chọn loại AH phù hợp
Trên thị trường hiện nay có nhiều loại Acid humic với các công dụng và tính chất khác nhau. Việc lựa chọn loại AH phù hợp sẽ giúp nâng cao hiệu quả sử dụng và tối ưu chi phí. Dưới đây là một số yếu tố cần lưu ý khi chọn loại AH:
a. Nguyên liệu sản xuất
AH được sản xuất từ các nguồn gốc khác nhau như từ than đá, tro bay, phân bón hữu cơ, rơm rạ… Nguồn gốc này sẽ ảnh hưởng đến tính chất và kiềm chế hoạt tính của AH. Loại AH sản xuất từ nguồn có chứa nhiều chất hữu cơ là lựa chọn tốt hơn vì có tính ổn định cao và giúp cải thiện độ phì nhiêu trong đất.
b. Tỉ lệ chiết xuất và tỷ lệ các thành phần
Tỉ lệ chiết xuất là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến tính chất của AH. Tỉ lệ chiết xuất thấp sẽ dẫn đến sản phẩm có nồng độ humic thấp và ít hoạt tính hơn. Trong khi đó, tỷ lệ các thành phần của AH cũng cần được lưu ý để đảm bảo tính hiệu quả của sản phẩm. Các thành phần chính của AH bao gồm acid humic fulvic, acid humic humin và acid humic chelate. Tùy vào mục đích sử dụng, ta có thể lựa chọn loại AH với tỷ lệ các thành phần phù hợp.
3. Điều kiện sử dụng AH
Để đạt hiệu quả cao nhất khi sử dụng AH, cần chú ý đến điều kiện môi trường và kỹ thuật sử dụng sau:
a. Độ ẩm của đất
Độ ẩm của đất là yếu tố quyết định tính thẩm thấu và di chuyển của AH trong đất. Đối với đất khô cằn, nên tưới nước trước khi sử dụng AH để tăng khả năng thẩm thấu. Trong trường hợp đất nhiều nước hoặc bị ngập úng, cần giảm lượng AH sử dụng để tránh bị rửa trôi khỏi đất.
b. pH của đất
Nồng độ và hoạt tính của AH sẽ bị ảnh hưởng bởi pH của đất. Đối với đất có pH thấp (acid), ta nên dùng loại AH có tính chất kiềm cao để tạo cân bằng pH cho đất. Trong trường hợp đất có pH cao (kiềm), nên chọn loại AH có tính acid để điều chỉnh pH cho đất.
c. Lượng AH sử dụng
Việc quá lượng AH sẽ không tăng hiệu quả và ngược lại, việc thiếu lượng AH cũng sẽ không đủ để phục vụ cho nhu cầu của cây trồng. Do đó, cần tìm hiểu đúng liều lượng và thời điểm sử dụng phù hợp với mỗi loại cây trồng.
4. Cách sử dụng AH hiệu quả
Việc sử dụng AH hiệu quả không chỉ đảm bảo những lợi ích đem lại cho cây trồng mà còn giúp tiết kiệm chi phí và bảo vệ môi trường. Dưới đây là một số điều cần lưu ý:
a. Phối hợp với phân bón hóa học
Khi sử dụng AH kết hợp với phân bón hóa học, ta cần chú ý đến tính chất của từng loại đơn vị. Nếu sử dụng cùng lúc với phân bón tổng hợp, nên chọn loại AH có tính acid để tạo cân bằng pH cho đất. Trong khi đó, khi kết hợp với phân bón hữu cơ, nên dùng loại AH có tính kiềm cao để hỗ trợ phân giải chất dinh dưỡng.
b. Kết hợp với các chế phẩm sinh học
Kết hợp AH với các chế phẩm sinh học như vi sinh vật hay chất kích thích sinh trưởng sẽ có hiệu quả tốt hơn. AH giúp cải thiện môi trường cho sự phát triển của vi sinh vật và tăng cường khả năng hấp thu dinh dưỡng của cây.
c. Định kỳ sử dụng
Để đạt được hiệu quả cao nhất, việc sử dụng AH cần được thực hiện theo định kỳ. Thời gian tốt nhất để áp dụng AH là vào giai đoạn trồng, trước khi hoa và sau khi ra hoa. Tuy nhiên, không nên sử dụng liên tục trong nhiều lần cho đến khi thu hoạch để tránh tích tụ dinh dưỡng và gây ô nhiễm môi trường.
5. An toàn khi sử dụng AH
Sản phẩm AH có tính chất an toàn với con người và môi trường, tuy nhiên cũng cần tuân thủ một số quy tắc khi sử dụng để tránh rủi ro.
a. Bảo quản AH
Cần bảo quản sản phẩm AH ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời và các chất gây ăn mòn. Nếu có tiếp xúc, cần rửa sạch bằng nước.
b. Đeo bảo hộ khi sử dụng
Khi tiếp xúc trực tiếp với sản phẩm AH, cần đeo kính bảo hộ và khẩu trang để tránh bị phát tán bụi và hơi độc.
c. Rửa tay sau khi sử dụng
Sau khi sử dụng AH, cần rửa tay kỹ bằng xà phòng và nước sạch để loại bỏ hoàn toàn các tạp chất có thể gây hại cho sức khỏe.
6. Lưu ý khi sử dụng AH trong trồng trọt thủy canh
Trồng trọt thủy canh là phương pháp trồng cây trong môi trường không đất, sử dụng nước và dung dịch dinh dưỡng để cung cấp chất dinh dưỡng cho cây trồng. Việc sử dụng AH trong trồng trọt thủy canh cũng có những điểm lưu ý riêng:
- Nên sử dụng loại AH có tính acid để điều chỉnh pH của dung dịch dinh dưỡng.
- Cần thực hiện định kỳ thay nước và rửa lại dung dịch dinh dưỡng để tránh tích tụ chất cặn gây hại cho cây.
- Để tăng hiệu quả, có thể kết hợp AH với các loại vi sinh vật có ích giúp cải thiện chất lượng nước và tăng cường sức kháng cho cây trồng.
Trên đây là những thông tin cơ bản về axit humic và cách sử dụng hiệu quả trong nông nghiệp. AH không chỉ giúp cải thiện cấu trúc đất, tăng cường khả năng hấp thụ dinh dưỡng mà còn bảo vệ môi trường và sức khỏe con người. Việc áp dụng AH đòi hỏi sự nắm vững kiến thức về sản phẩm, điều kiện sử dụng và cách kết hợp phù hợp. Hi vọng rằng bài viết này đã cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan về axit humic và giúp bạn áp dụng sản phẩm này một cách hiệu quả trong công việc nông nghiệp của mình. Nếu có bất kỳ thắc mắc hoặc ý kiến đóng góp, hãy để lại comment phía dưới để chúng tôi có thể trao đổi và học hỏi thêm. Chúc bạn thành công trong việc ứng dụng axit humic vào sản xuất nông nghiệp!
